Travma Yaşantısı nasıl anlaşılır?

* Kazalar, doğal afetler, beklenmedik yaralanma veya ölüm travmatik olabileceği gibi, küçük düşmek veya aldatılmak da travmatik olabilir.

* Her travmatik olay stres yaratır ama her stresli olay travmatik değildir.

* Her ne kadar stres

, korku, endişe veya bunaltıcı şeyleri hissetmenize neden olan herhangi bir şey travmatik olarak adlandırılabilirse de, bir insanda diğerlerinden daha derin bir etkisi olan bazı durumlar vardır.

* Çocukluk çağında yaşanmış travmalar da var olabilir. Bu durumda, yetişkinlikte yaşanan olumsuz olay ve travmaların etkisi daha olumsuz yaşanır.

* Diyelim ki, kısa bir süre önce yaşadığınız olayda, travma yaşadığınızı fark etmediniz. Durumu başka bir kişi yaşıyormuş gibi resmedin. Mesela, durumu şahsen yaşamış bir kişiden duyduğunuzu düşünün. Kendinize sorun, “Bu başkasına olmuş olsaydı, duruma travmatik der miydim? Travma geçirdiğinden endişe eder miydim?”

Bedensel tepkilerinizi inceleyin.

* Travma, belirgin bir tehlike mevcut olmadığında bile vücudun “yüksek uyarı” durumunda kalmasına neden olabilir. Bedeninizin belirli ortamlarda ve durumlarda nasıl tepki verdiğinin ve tepki vereceğinin farkında olmaya çalışın.

* Belirli bir yerin, kişinin veya etkinliğin kendinizi gergin, endişeli, uyanık veya korkulu hissettireceğini fark ederseniz, not edin. Daha sonra neden bu durumun bu şekilde hissettirdiğini kendinize sorabilirsiniz.

* Zihinsel vücut taraması yaparak vücudunuzun tepkisini inceleyebilirsiniz. Rahat bir yüzeye yatın ve derin nefes alıp gözlerinizi kapatın. Her detaya dikkat ederek, önce ayaklarınızı dikkat edin. Ne hissediyorsunuz? Soğuk, gergin, kaşıntılı veya uyuşmuş mu? Her bir beden bölümüne ayrı ayrı zaman ayırarak, ayak ucunuzdan kafanıza gelene kadar ilerleyin.

Uyku düzeninizi izleyin.

* Uyku bozukluğu, travmayı işaret ediyor olabilir. Herkes zaman zaman uyku problemleri yaşayabilir. Ancak, travmatik olayların sizi etkileyebileceği bazı durumlar vardır ki, bu durumda uyuyamaz ve ihtiyacınız duyduğunuz şekilde dinlenemezsiniz. Uykuya dalamazsanız veya uykunuzu bozacak şekilde sizi rahatsız eden olayla ilgili kabuslar görürseniz, bunun nedeni travmaya bağlı olabilir.

* Hatırladığınız rüyaları veya kabusları da not edebilirsiniz. Kâğıt ve kalemi yatağınıza yakın tutun, böylece uyandığınız anda not alabilirsiniz.

Öfkenizin farkında olun.

* Sebepsiz öfke, travma geçirmiş olabileceğinizin başka bir işaretidir. Örneğin, hiçbir şey yanlış gitmiyor olsa da sürekli hırçınlık ya da aniden gelen öfke gibi.

* Size yakın bir kişiye sorabilirsiniz. “Son zamanlarda, nedensiz yere sinirli olduğumu fark ettin mi?”

İzole olduğunuz hissine dikkat edin.

* Bir travma yaşadıktan sonra sizi hiç kimsenin anlayamadığı veya hayatın aynı anlamı taşımadığını hissedebilirsiniz. Uyuşukluk hissi, insanlara mesafe koyma veya sosyal hayattan geri çekilme, travma belirtileri olabilir. Hiç kimseye bağlanmadığınızı veya normalde size zevk veren şeyleri yapmak istemediğinizi hissedebilirsiniz.

* Diğer insanlar sizin eskisi kadar çevrede olmadığınızı söylerlerse, onlara kulak verin. Kendinize aile ve arkadaşlarınızla eskiden olduğu gibi temas halinde olup olmadığınızı sorun. Etkinliklere, eskisi kadar katılıp katılmadığınızı sorun.

Anksiyete veya panik ataklara benzer durumları fark edin.

* Bazen travmatik olaylar, benzer durumlarda aşırı fiziksel ve duygusal reaksiyonlara neden olabilir. Geriye dönüşler şeklinde rahatsız edici olaylara ait görüntü veya düşünceler gelebilir. Bu durumlarda, solunum sıkıntısı çekebilir veya zayıf hissedebilirsiniz.

EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme)

Dr. Francine Shapiro’nun geliştirdiği psikoterapi yöntemidir. Travmatik olaylar, beynin bilgi işleme sürecinden geçemediklerinden sıkışmış şekilde kalırlar. Olayla birlikte kişinin kendisine dair geliştirdiği olumsuz düşünceleri, duyguları ve beden duyumları birlikte tıkanır. Dolayısıyla, aradan yıllar dahi geçse, rahatsız edici etkileri sürer. Örneğin, olayla birlikte kişinin kendisine dair “Değersizim” gibi olumsuz bir inancı gelişmiş olabilir. Kişi gündelik hayatına devam ederken, yaşadığı başka olaylarda bu inanç kolaylıkla tetiklenebilir. EMDR Terapi sürecinde, travmatik olayların rahatsızlık veren etkileri ortadan kaldırılarak duyarsızlaşma sağlanır. Kişinin kendisine dair, olumsuz inançları yerine, olumlu ve herşeyden önemlisi hayata adaptif inançlar geliştirmesi amaçlanır.

Uzm. Psk. Filiz Koçak

Kaynak:

Wikihow

EMDR Derneği

http://www.emdr-tr.org/